วันที่ 9 เมษายน 2562 นายแพทย์สุวรรณชัย วัฒนายิ่งเจริญชัย อธิบดีกรมควบคุมโรค กระทรวงสาธารณสุข เตือนประชาชนในช่วงนี้อากาศร้อน อาจทำให้สัตว์หงุดหงิดง่าย ระวังถูกสุนัข-แมว กัดหรือข่วน เสี่ยงติดเชื้อโรคพิษสุนัขบ้า ในปี 2562 นี้ พบสุนัขกัดคนเกือบ 8 หมื่นคนแล้ว หากถูกสัตว์ที่สงสัยว่าเป็นโรคพิษสุนัขบ้ากัดหรือข่วน แม้มีแผลเพียงเล็กน้อย ควรรีบไปพบแพทย์ทันที
โรคกลัวน้ำและโรคหมาว้อ คืออีกชื่อหนึ่งของโรคพิษสุนัขบ้า เป็นโรคติดต่อจากสัตว์สู่คนทางบาดแผล ผ่านทางกัด ข่วน(เนื่องจากสัตว์ประเภทหมาแมวชอบที่จะเลียบริเวณเท้าทำให้สัมผัสกับน้ำลาย) การเลีย หรือสัมผัสกับน้ำลายของสัตว์เลี้ยงลูกด้วยน้ำนมทุกชนิดที่ติดเชื้อ เช่น สุนัข แมว หนู ลิง ค้างคาว ในประเทศไทยสัตว์ที่พบเป็นโรคพิษสุนัขบ้าบ่อยที่สุดคือสุนัข ร้อยละ 75 รองลงมาคือแมวและโค โรคนี้สามารถพบได้ตลอดทั้งปีแต่ในฤดูร้อนจะทำสัตว์หงุดหงิดง่ายซึ่งจะทำให้มีโอกาสถูกสุนัข แมว กัดหรือข่วน มากกว่าในฤดูอื่น
ระยะตั้งแต่รับเชื้อถึงแสดงอาการอาจยาวนานตั้งแต่ 1 สัปดาห์ จนถึง 1 ปี อาการในคน เช่น มีไข้ ปวดศีรษะ คันรุนแรงบริเวณบาดแผล คลุ้มคลั่ง กลัวแสง กลัวลม กลืนอาหารไม่ได้โดยเฉพาะของเหลว และหายใจลำบากเนื่องจากกล้ามเนื้อกระบังลมเป็นอัมพาต และเมื่อผู้ติดเชื้อแสดงอาการแล้วจะไม่สามารถรักษาให้หายได้ และต้องเสียชีวิตทุกราย
ข้อมูลในปี 2562 แม้ว่ายังไม่พบผู้ป่วยด้วยโรคพิษสุนัขบ้า แต่ยังพบสุนัขบ้าจำนวนมากกระจายในหลายพื้นที่โดยเฉพาะพื้นที่ที่เคยพบในปีที่ผ่านมา จากรายงานของกรมปศุสัตว์ พบสุนัขบ้าแล้ว จำนวน 156 ตัว ใน 39 จังหวัด และจากการสำรวจของกรมส่งเสริมการปกครองท้องถิ่นพบว่าในปี 2561 มีสุนัขและแมวรวมกันประมาณ 10,780,000 ตัว ในจำนวนนี้เป็นสุนัขร้อยละ 72 สำหรับปัญหาสุนัขกัดคนในปี 2562 (ตั้งแต่ ม.ค. – มี.ค.) พบสูงเกือบ 80,000 คน ในจำนวนนี้ร้อยละ 30 เป็นเด็กอายุต่ำกว่า 15 ปี
กรมควบคุมโรคแนะนำป้องกันโรคพิษสุนัขบ้า โดยใช้ “คาถา 5 ย.” คือ อย่าแหย่ สัตว์ อย่าเหยียบ บริเวณลำตัว ขา หรือหางของสัตว์ อย่าแยก สัตว์ที่กำลังกัดกัน อย่าหยิบ อาหารขณะสัตว์กำลังกิน และ อย่ายุ่ง กับสัตว์ที่ไม่รู้จักคุ้นเคย หากถูกสุนัขหรือแมว กัด ข่วน ขอให้รีบล้างแผลด้วยน้ำสะอาดและสบู่หลายๆครั้งอย่างเบามือ ใส่ยาฆ่าเชื้อหรือเบตาดีนที่บาดแผลทันทีหลังล้างแผลเสร็จ จากนั้นไปพบแพทย์เพื่อวินิจฉัยและพิจารณาฉีดวัคซีนป้องกันโรคพิษสุนัขบ้า และให้กักสุนัข-แมว 10 วัน เพื่อสังเกตอาการ หากสัตว์ตายลงให้รีบแจ้งปศุสัตว์ในพื้นที่ เพื่อส่งตรวจหาโรคพิษสุนัขบ้าในสัตว์ ที่สำคัญเมื่อได้รับการฉีดวัคซีนแล้ว ควรฉีดวัคซีนตามแพทย์นัดและครบชุด
ผู้ที่เป็นเจ้าของสัตว์เลี้ยง ให้นำสัตว์เลี้ยงของตนเองไปฉีดวัคซีนเป็นประจำทุกปี โดยในช่วงรณรงค์ปี 2562 นี้ มีบริการฉีดวัคซีนป้องกันโรคพิษสุนัขบ้าในสัตว์ ฟรี ไม่มีค่าใช้จ่ายใดๆ ตั้งแต่เดือนมีนาคมที่ผ่านมา จนถึงเดือนมิถุนายน 2562 นี้ โดยขอรับบริการได้ที่สำนักงานปศุสัตว์อำเภอ สำนักงานปศุสัตว์จังหวัด และองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นใกล้บ้าน หากพบเห็นสัตว์ที่สงสัยว่าอาจเป็นโรคพิษสุนัขบ้า คือมีอาการหางตก เดินโซเซ น้ำลายย้อย ลิ้นห้อย ตาขวาง ให้รีบแจ้งเจ้าหน้าที่ปศุสัตว์หรือผู้นำชุมชนทันที
